در مدتی که از معرفی لیزرها برای درمان موهای زائد گذشته است ثابت شده برای درمان نواحی وسیع پوشیده از مو هیچ روشی بهتر از لیزر نیست. باید توجه داشت بعضی متخصصان معتقدند به جای حذف موهای زائد بهتر است اصطلاح کاهش موهای زائد را به کار برد.

لیزر چیست؟

لیزر نوری تک رنگ و تک طول موج است. در لیزر موهای زائد عمدتا نور لیزر در رنگدانه ملانینی که در موها به وفور یافت می شود، جذب شده و سبب تخریب سلولهای سازنده مو میشود و به همین دلیل است که هرقدر مو ضخیمتر و مشکی تر باشد ،ملانین بیشتری دارد که  نور لیزر را بهتر جذب کرده و راحتتر از بین می رود. در عین حال چون ملانین در خود پوست هم وجود دارد هرچه مقدار آن کمتر باشد، یعنی بیمار سفیدتر باشد، انرژی کمتری در پوست جذب شده و احتمال سوختگی ناشی از لیزر مو کمتر می شود.

کدام  بیماران برای لیزر موهای زائد مناسب تر  هستند؟

بیمار ایده آل، بیماری است که پوستی روشن اما مویی مشکی و ضخیم داشته باشد. انتظاراتش واقع گرایانه بوده و اختلال هورمونی نداشته باشد. هرچند که با پیشرفت هایی که در زمینه لیزر و روشهای سرد کردن پوست به وجود آمده است بیمارانی که پوستهای تیره تر دارند را هم می توان به شکل موثری درمان کرد. در مورد موهای بلوند، سفید یا قرمز کاهش دائمی موهای زائد غیرممکن است.

اگرچه رشد این موها را می توان با انجام لیزر گاه تا ۳ ماه هم به تاخیر انداخت اما معمولا با همان تعداد و ضخامت و رنگ قبل مجددا رشد می کنند، بنابراین این  افراد درصورت تمایل می توانند با انجام لیزر هر ۳ ماه، رشد موهایشان را تنها کنترل کنند.

چه مراحل و بررسی هایی قبل از انجام لیزر باید صورت بپذیرد؟

ابتدا در مورد انجام لیزرهای قبلی، دفعات آنها و نتایج آنها صحبت می شود:

وجود اختلالات هورمونی و علائمی که به نفع آنها وجود دارد (مثل نامنظمی سیکل قاعدگی،  ریزش موی سر، جوشهای مکرر صورت و سابقه نازایی): از آنجا که اختلالات هورمونی در بسیاری از بیماران پرمو دیده می شود حتما بیمار باید از این جهت بررسی شود و گرنه درمان با لیزر تاثیر نداشته و به درازا  خواهد کشید.

مصرف بعضی داروها که میتوانند منجر به رویش موهای زائد شوند : کورتونها، هورمونها و مینوکسیدیل این داروها باعث رشد موهای زائد می شوند. در این بیماران لیزر اثر مناسب را نخواهد داشت.

وجود بعضی بیماریها مثل پسوریازیس،  لیکن پلان، ویتلیگو (برص): در این بیماران احتمال پیدایش ضایعات در محل لیزر وجود دارد.

سابقه اسکار هیپرتروفیک یا کلوئید (گوشت اضافه محل عمل):  انجام لیزر در  این بیماران احتمال دارد ،سبب ایجاد اسکار هیپرتروفیک شود و بهتر است انجام نگیرد.

سابقه تبخال مکرر: در این بیماران از ۲۴ ساعت قبل تا یک هفته بعد از لیزر باید داروهای ضدتبخال مثل آسایکلوویر استفاده شود.

سابقه عفونت فعال مثل جوشهای چرکی: در صورتی که بیمار جوش چرکی یا هر کانون عفونی دیگری در محل لیزر مو داشته باشد باید تا زمان درمان آن عفونت لیزر به تعویق بیفتد.

برنزه بودن(tanning): به هر روشی که فرد باعث برنزه شدن پوست خود شده باشد،  اعم از آفتاب گرفتن یا سولاریم،  احتمال سوختگی پوست و ایجاد لک به دنبال لیزر بسیار زیاد است. در این بیماران بهتر است درمان تا زمان از بین رفتن رنگ به تعویق بیفتد و در این مدت بیمار از ترکیبات ضدلک و ضدآفتاب استفاده کند.

وجود تاتو یا خال یا کک و مک در محل لیزر: از آنجا که انجام لیزر مو می تواند باعث کمرنگ شدن این ضایعات شود باید از قبل به بیمار در مورد این مسئله تذکر داد.

مصرف ایزوترتینویین (نوعی ترکیب vita مثل راکوتان که برای درمان جوشهای مقاوم به کار میرود): اگر بیمار از این دارو استفاده می کند چون باعث حساس شدن شدید پوست به نور لیزر و افزایش احتمال سوختگی و اسکار و لک میشود حداقل ۶ ماه باید لیزر مو را به تعویق انداخت.

مصرف داروهای حاوی طلا: این داروها در بعضی بیماران رماتیسمی به کار می روند و نباید در این بیماران لیزر انجام داد.

سابقه بیماریهایی مثل لوپوس: این بیماریها پوست را به نور حساس می کنند و بهتر است لیزر در آنها انجام نشود.  هرچند که هیچ مدرکی دال بر صدمه به جنین در لیزر مو وجود ندارد اما بهتر است در بیماران باردار لیزر را به تعویق بیندازیم.

چه تعداد جلسه برای درمان موهای زائد کافی است؟

پاسخی قطعی به این سؤال نمی توان داد چون بسته به فرد و محل مورد درمان تعداد جلسات متفاوت است. مثلا لیزر موهای صورت بیشتر از ناحیه زیر بغل طول می کشد و در کل به طور متوسط ۷-۳ جلسه درمان لازم است ولی ممکن است بیشتر یا کمتر طول بکشد و درصورت وجود زمینه اختلالات هورمونی به درازا می کشد.

علائم تأثیر لیزر روی موهای زائد چیست؟

کاهش تعداد موها

کاهش سرعت رشد

نازک شدن موها

کمرنگ تر شدن موها که همه اینها منجر به طبیعی تر شدن منظره محل درمان می شود

لیزر موهای زائد میتواند چه عوارضی داشته باشد؟

سوختگی
لک
عفونت
عدم جواب
فولیکولیت و آکنه

چه آمادگیهایی برای انجام لیزر باید داشت؟

۶ هفته قبل: بیمار از کندن مو به وسیله موم و الکترولیز خودداری کند اما می تواند از تراشیدن یا کرمهای موبر استفاده کند. آفتاب گرفتن ممنوع است و باید  از ترکیبات ضدآفتاب استفاده کند. بیمارانی که پوست تیره تر دارند باید از کرمهای روشن کننده استفاده کنند.

روز قبل: ناحیه مورد درمان را بتراشد به نحوی که تنها یک میلیمتر از نوک مو از پوست بیرون باشد. اگر بیمار سابقه تبخال دارد مصرف آسایکلوویر را شروع کند.

روز درمان: برای ۱٫۵-۱ ساعت کرم بی حس کننده حاوی لیدوکائین و پریلوکائین استفاده میشود. اگر ناحیه مورد درمان بزرگ باشد برای جلوگیری از عوارض این داروها از پماد پیروکسیکام استفاده می کند.

برای کاهش درد و عوارض  لیزر از چه روشی استفاده میشود؟

به غیر از ترکیبات بی حس کننده و ضد درد ضمن لیزر از روشهای مختلفی برای سرد کردن پوست استفاده می شود. این روشها شامل استفاده از ژل سرد، هوای سرد، شیشه های سرد و اسپری سردکننده است. در میان این روشها ژل سرد کمترین تاثیر را دارد و اسپری سردکننده موثرترین است.

فاصله جلسات از هم چقدر است؟

بسته به محل لیزر دارد و بین یک تا ۲ ماه است. بهترین معیار فاصله بین لیزرها، زمانی است که طول می کشد تا تعداد قابل توجهی از موها در بیاید. بیمار ایده آل، بیماری است که پوستی روشن اما مویی مشکی و ضخیم داشته باشد. انتظاراتش واقع گرایانه بوده و اختلال هورمونی نداشته باشد

چه مراقبتهایی پس از لیزر صورت می گیرد؟

ممکن است ورم و قرمزی در محل وجود داشته باشد که گذاشتن یخ می تواند سبب کاهش آن شود. معمولا نیازی به استفاده از مسکن نیست. گاهی اطراف ریشه موها دلمه میبندد که ۱۰-۷ روز طول می کشد، در این موارد از پمادهای آنتیبیوتیک استفاده میکنیم تا دلمه ها بریزند. ممکن است رشد موی لیزر شده یک تا  ۲ هفته بعد از لیزر هم ادامه پیدا کند بعد از آن بریزد. بیمار باید از آفتاب پرهیز کند زیرا به خصوص در افراد با پوست تیره تر ممکن است ۳-۲ ماه طول بکشد تا اثر برنزه کننده آفتاب از بین برود و در این بین شکل درمان بیمار را به تعویق بیندازد. باید توجه داشت در بعضی بیماران که سابقه عوارض لیزر مو وجود دارد یا به عللی احتمال عوارض در آنها بیشتر است، می توان از تست استفاده کرد. در این حال بیمار یک نقطه را لیزر می کند و یک هفته بعد ویزیت می شود که اگر مشکلی نداشت درمان را شروع می کنیم.